U globalnu teoriju zavjere da se zataškava šteta koju nanosi vakcina, kako bi farmaceutske kompanije mogle nastaviti da ostvaruju veliki profit širom svijeta, vjeruje 4 od 10 građana Crne Gore (43%). To je pokazalo istraživanje koje je u martu ove godine sprovela istraživačka agencija Ipsos, na nacionalno reprezentativnom uzorku, uz podršku Britanske ambasade u Podgorici i UNICEF-a.
Da se informacije o štetnim efektima vakcina namjerno kriju od javnosti, smatra najviše građana u Južnoafričkoj Republici (57%) i Nigeriji (55%), a najmanje u Danskoj (14%), Velikoj Britaniji (19%) i Australiji (20%) ‒ prema rezultatima međunarodnog istraživanja koje je, tokom avgusta 2020, sprovedeno u 25 najvećih zemalja svijeta, uz podršku Kembridž univerziteta iz Velike Britanije. Među zemljama članicama Evropske unije, najviše građana koji vjeruju u ovu teoriju zavjere ima u Grčkoj (39%) i Francuskoj (38%), dok je u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD-u) to slučaj sa trećinom građana (33%).
U Crnoj Gori, u ovu teoriju zavjere češće vjeruju građani koji imaju samo osnovno ili obrazovanje niže od tog nivoa, kao i oni koji ne vjeruju u nauku i nemaju povjerenja u zdravstvene institucije niti u Univerzitet.
Istraživanja širom svijeta o vjerovanjima u razne teorije zavjere ukazuju da često postoji veza između pogleda na svijet i na poštovanje ljudskih prava, kao i između ličnih iskustava socijalizacije pojedinca i stavova prema teorijama zavjere. To se uočava i u crnogorskom istraživanju: ljudi koji vjeruju u teoriju zavjere o skrivanju istine o štetnim efektima vakcine od javnosti, radi obezbjeđivanja velikih profita farmaceutskoj industriji, češće vide svijet kao neprijateljsko i opasno mjesto i smatraju da su ljudi s kojima se politički ne slažu zli, tj. češće se radi o građanima koji generalno imaju manje povjerenja prema okolnom svijetu i drugim ljudima i niži stepen kulture dijaloga. Takođe, oni češće smatraju da se predaleko otišlo u pokretu za prava žena i insistiranju na jednakim pravima, kao i da je rušenje tradicionalne porodice, u kojoj muškarac radi, a žena ostaje kod kuće, ključni uzrok problema današnjice.
Istraživanje u Crnoj Gori je pokazalo da ljudi koji vjeruju u teorije zavjere o vakcinama češće vjeruju i u teorije zavjere o koronavirusu, kao i da češće navode da se ne bi vakcinisali protiv koronavirusa. Takođe, u teoriju zavjere o globalnom skrivanju informacija o štetnim efektima vakcina radi ostvarivanja velikih profita farmaceutskih kompanija češće vjeruju roditelji koji ne bi željeli da im danas beba primi sve preporučene vakcine, kao i roditelji koji nisu sigurni da li da vjeruju ljekaru svog djeteta.
Da je jačanje medijske pismenosti građana ključno za javno zdravlje, ukazuju podaci prema kojima u ovu teoriju zavjere češće vjeruju građani Crne Gore koji tvrde da su bili izloženi mnogobrojnim netačnim informacijama na ovu temu, kao i oni koji izjavljuju da se često osjećaju frustrirano kada traže informacije o koronavirusu.
Nacionalno reprezentativni uzorak za ovo istraživanje obuhvatio je 821 ispitanika, starosti 18 ili više godina, širom zemlje. Prikupljanje podataka obavljeno je u periodu od 24. do 26. marta ove godine, putem telefonske ankete, tj. upitnika čije je prosječno trajanje bilo 20 minuta.
Izvor: UNICEF (Predstavništvo u Crnoj Gori)
Priredila: Anđela Miličić
