Crna Gora ima najbolji Zakon o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanja lica sa invaliditetom u ovom dijelu Evrope. To znači da je on najizdašniji po pitanju subvencija za zaposlene osobe s invaliditetom.
Sa druge strane, povećanje minimalnih zarada svim radnicima prouzrokovalo je proteste zaposlenih u državnoj upravi, koji traže da im se dodatno povećaju plate.
Isto tako, značajna sredstva izdvajaju se za naknade bivšim funkcionerima. Podaci Ministarstva finansija govore da je, po osnovu prava na naknadu po prestanku funkcije, tokom 2023. na državnom nivou vlasti isplaćeno 1.861.059 evra, dok je u prvih sedam mjeseci 2024. godine po istom osnovu isplaćeno 1.464.299 evra.
Ista naknada isplaćuje se bivšim funkcionerima na lokalnom nivou. Tako je u Glavnom gradu 2024. po ovom osnovu za 17 bivših funkcionera isplaćeno ukupno 125.665, 99 evra. U Opštini Žabljak za tu svrhu u isto vrijeme potrošeno je 41.297,96 evra. Ove naknade 2024. nisu isplaćivane u Bijelom Polju, Plužinama i Šavniku, ali jesu u svim drugim opštinama i gradovima u Crnoj Gori. Svima je nadoknada u visini posljednje zarade pripala na osnovu člana 60 Zakona o državnim službenicima i namještenicima. Ovaj član predviđa da lice koje nije raspoređeno, u roku od jedne godine od dana prestanka mandata, ima pravo na naknadu u visini zarade koju je imalo u posljednjem mjesecu vršenja poslova radnog mjesta na kojem je bilo imenovano, odnosno postavijeno. Pravo na naknadu može da se produži za još jednu godinu, ako se u tom vremenu stiče pravo na penziju.
To pravi dodatne troškove za budžet Crne Gore, a oni se moraju pokrivati prihodima ili smanjenjem drugih troškova.
Na žalost, aktuelna Vlada Crne Gore je krenula linijom manjeg otpora i pokušava novim Nacrtom zakona o osobama sa invaliditetom, da smanji subvencije ovoj kategoriji stanovništva, a samim tim i troškove budžeta. To je velika sramota, zato što se radi o teže zapošljivim ljudima, koji se svakako suočavaju sa stigmom i diskriminacijom, jer i pored subvencija, većina poslodavaca i dalje radije plaća penale, nego što zapošljava radnike s invaliditetom.
Ovdje moram da napomenem da bez obzira na invaliditet, ljudi se dijele na odgovorne i neodgovorne ili na radnike i neradnike. Ipak, većina radnika s invaliditetom daje sve od sebe tj.posvećeno i odgovorno radi svoj posao.
Kao što rekoh, naša Vlada umjesto da smanjuje državnu administraciju i motiviše domaće i strane ulagače da otvaraju fabrike udara na osobe s invaliditetom i smanjuje im subvencije.
Jakov Papić, osoba s invaliditetom
Napomena: Tekst je napisan u okviru projekta Inkluzivna digitalna akademija – Osnaživanje mladih s invaliditetom.
